Quy trình công nghệ sản xuất đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo tự nhiên Tây Tạng được ví như “tiên dược sức khỏe”, là loại sản vật mà trong quá khứ, nó chỉ được sử dụng bởi các vua chúa, quý tộc. Trong thời hiện đại, đông trùng hạ thảo tự nhiên vẫn có giá trị rất cao so với mặt bằng kinh tế chung, cho nên trong suy nghĩ của đại bộ phận người dùng, đông trùng trùng hạ thảo vẫn là mặt hàng hướng tới đối tượng khách hàng giàu có. Tuy nhiên có một thực tế rằng, đồng trùng hạ thảo tự nhiên thực sự chỉ được tìm thấy ở Tây Tạng với sản lượng hạn chế, bởi vậy đôi khi có đủ khả năng kinh tế cũng khó có thể sở hữu được loại nấm tự nhiên này.

Còn một lý do nữa khiến đông trùng hạ thảo tự nhiên không phải là lựa chọn tối ưu với nhiều đối tượng người dùng, đó là trong một số nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã khẳng định đông trùng tự nhiên có chứa hàm lượng lớn kim loại nặng, không hoàn toàn “thân thiện” với sức khỏe con người.

Chính vì lẽ đó, nhiều hoạt động nghiên cứu đã được tiến hành nhằm tạo là loại đông trùng hạ thảo nhân tạo, vừa mang những giá trị dược tính của nấm tự nhiên, vừa giải quyết chính những vấn đề còn tồn tại. Với sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật, những năm gần đây, nhiều sản phẩm đông trùng nuôi cấy trong môi trường nhân tạo đã có mặt trên thị trường và được đông đảo người dùng đón nhận. Vậy trùng thảo nhân tạo được hình thành như thế nào, nó có tốt hay không? Chuyên trang xin giải đáp thắc mắc này trong bài viết dưới đây.

Những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của đông trùng hạ thảo

Quá trình đem một loại sản vật sống ngoài tự nhiên tái dựng lại trong một môi trường nhân tạo chưa bao giờ là điều dễ dàng. Có rất nhiều các yếu tố tác động tới tới sự phát triển và chất lượng của đông trùng hạ thảo, những cơ sở có thể tạo ra được loại đông trùng hạ thảo chất lượng cao là những cơ sở đã nắm vững các yếu tố này, từ đó tối ưu hóa quá trình nuôi cấy. Những yếu tố ảnh hưởng tới quá trình nuôi cấy đông trùng hạ thảo từ kén tằm, nhộng tằm bao gồm:

• Môi trường nuôi cấy đạt chuẩn

Môi trường phù hợp là điều kiện đầu tiên và vô cùng quan trọng khi nuôi cấy trùng thảo. Đặc biệt là với các loài nấm luôn nhạy cảm với sự thay đổi của môi trường, nuôi cấy đông trùng hạ thảo cần hệ thống phòng nuôi chuyên biệt, được trang bị đầy đủ trang thiết bị hiện đại để kiểm soát chuẩn xác nhất các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, độ pH,…

• Chất lượng giống

Có thể nói trồng nấm đông trùng cũng là một hoạt động trồng trọt, vì vậy yếu tố giống là rất quan trọng. Qua quá trình sàng lọc, chỉ có loại giống khỏe, tốt mới được giữ lại, đó là một phần thiết yếu để ra được thành phẩm là những lô trùng thảo đạt chuẩn chất lượng.

• Kỹ thuật nuôi cấy

Đây chính là điểm phân biệt giữa các cơ sở nuôi cấy chuyên môn cao và thấp, bởi giống tốt, trang thiết bị hiện đại chỉ một phần quyết định sự thành bại của quá trình nuôi cấy. Muốn nuôi cấy đạt hiệu quả thì cần có những người nuôi cấy đông trùng hạ thảo có chuyên môn, nhiều kinh nghiệm, tỉ mỉ, kiên nhẫn.

Cần chuẩn bị những gì trước khi nuôi cấy đông trùng hạ thảo?

Để quy trình sản xuất đông trùng hạ thảo không gặp vấn đề phát sinh, khâu chuẩn bị cần phải rất được chú trọng. Những yếu tố cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng bao gồm:

Hệ thống phòng nuôi cấy trùng thảo cần đáp ứng đầy đủ về nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm

• Phòng nuôi trồng cần được vô trùng.
• Cần trang bị hệ thống phun sương tự động để duy trì độ ẩm phòng thích hợp.
• Các trang thiết bị như các lọ cơ chất, bình nuôi,… đúng chuẩn.
• Có trang bị hệ thống điều chỉnh sưởi ấm, chiếu sáng để cân bằng nhiệt độ.

Chuẩn bị giá thể trước khi nuôi cấy

Giá thể để nuôi cấy đông trùng hạ thảo là một hỗn hợp dung dịch được tinh chiết từ nhiều cơ chất khác nhau tùy vào các quy trình và yêu cầu thành phẩm khác nhau, có thể kể đến như giá thể tạo từ nước dừa, gạo lứt, nhộng tằm được xay nhuyễn và phân chia theo tỷ lệ. Giá thể là môi trường cho trùng thảo phát triển, đây là phần cần kiểm nghiệm cực kỳ kỹ lưỡng, sau khi xác nhận đạt chuẩn, hỗn hợp được cho vào lọ cơ chất sau đó tiến hành hấp diệt trùng trong khoảng từ 2 – 2,5 giờ. Cuối cùng đưa giá thể vào phòng lạnh và tiến hành nuôi cấy đông trùng hạ thảo.

Quy trình nuôi cấy đông trùng hạ thảo đúng chuẩn kỹ thuật

Quy trình công nghệ sản xuất đông trùng hạ thảo cần đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cẩn thận bỏi vì đây là hàng hóa có giá trị dinh dưỡng cao dùng với giá thành đắt đỏ. Đông trùng hạ thảo nuôi cấy được thực hiện theo quy trình khép kín, tuân thủ nghiêm ngặt theo các giai đoạn:

Giai đoạn 1 – Bắt đầu nuôi sợi 

• Đầu tiên, giống đông trùng sẽ được cấy vào các lọ cơ chất
• Các lọ này sẽ được ủ kín trong điều kiện độ ẩm dao động từ 75 – 80%, nhiệt độ từ 18 – 20°C, đặt trong phòng tối.

Giai đoạn này kéo dài khoảng 10 – 12 ngày, dấu hiệu nhận biết là các sợi nấm sẽ ăn kín toàn bộ bề mặt của môi trường sinh khối.

Giai đoạn 2 – Tạo quả thể

Các lọ cơ chất sẽ được đưa tới phòng chiếu sáng để kích thích tạo quả thể, cần chiếu sáng với cường độ 1000 Lux, chiếu 12 giờ mỗi ngày. Nhiệt độ yêu cầu lúc này là khoảng từ 18 – 20°C và độ ẩm dao động từ 75 – 80%.

Chú ý: Trong quá trình sinh trưởng, môi trường nuôi cấy tạo ra nhiều loại khí khác nhau, vì vậy phòng nuôi cần mở cửa phòng mỗi ngày 2 lần, mỗi lần ít nhất 30 phút để không khí lưu thông. Nên chọn thời điểm là sáng sớm hoặc chiều tối.

Sau thời gian 2 tuần, các sợi nấm sẽ dần xuất hiện trên bề mặt môi trường sinh khối. Lúc này tiếp tục sang giai đoạn thứ 3.

Giai đoạn 3 – Tiến hành nuôi quả thể

Thời điểm này, các điều kiện môi trường cũng như tính trạng ở các lọ cơ chất cần được thay đổi để phù hợp với giai đoạn sinh trưởng mới. Ngoài ra chỉ thay đổi thêm độ ẩm lên 80-85%, giảm cường độ chiếu sáng xuống 700 Lux. Kỹ thuật viên cần thường xuyên theo dõi mỗi ngày để kịp thời phân loại cũng như loại bỏ các lọ cơ chất bị mốc. Sau 2 tháng, các ngọn nấm trùng thảo sẽ mọc dài ra và xuất hiện bào tử nấm.

Giai đoạn 4 – Thu hoạch 

Khi thấy các ngọn nấm chuyển sang màu vàng đậm hơn phần thân cũng là lúc có thể thu hoạch đông trùng hạ thảo nguyên con.

Đông trùng hạ thảo nuôi cấy có tốt không?

Câu hỏi quan trọng nhất đặt ra với đông trùng hạ thảo nhân tạo chính là: Liệu sản phẩm nhân tạo có tốt không? Và có tốt bằng nấm tự nhiên không?

Về mặt hàm lượng khoáng chất thiên nhiên và dưỡng chất hữu cơ trong trùng thảo thiên nhiên sẽ nhỉnh hơn trùng thảo được nuôi cấy một chút. Tuy nhiên, phần quan trọng nhất của đông trùng hạ thảo là các hoạt chất quý thì nấm nhân tạo không hề thua thiệt. Ngoài ra, đông trùng hạ thảo nuôi cấy còn có ưu điểm về giá cả, đây chắc chắn là điểm quan trọng nhất để đông trùng hạ thảo có thể tiếp cận được các đối tượng người dùng phổ thông, nhóm khách hàng đông đảo nhất. Thay vì phải bỏ tiền tỷ để săn đón những lô trùng thảo Tây Tạng thì với số tiền nhỏ hơn, hợp lý hơn chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng các sản phẩm từ đông trùng hạ thảo nuôi trồng để bồi bổ sức khỏe, tăng sức đề kháng.

Hiện nay, việc nghiên cứu phát triển quy trình công nghệ sản xuất đông trùng hạ thảo vẫn đang diễn ra không ngừng nghỉ , hứa hẹn cho ra thành phẩm nấm trùng thảo ưu việt hơn, sánh ngang với “tiên dược” khai thác trong môi trường tự nhiên của Tây Tạng.